Sangeet Samvaad ~ संगीत संवाद

२०१२ साली कुमारजींच्या जन्म दिनाचे निमित्ताने मटामध्ये प्रसिद्ध झालेला लेख.... कुमार नावाची चिरतरुण मैफल ...         पूर्वीच्या काळी म्हणजे किमान तीस चाळीस वर्षांपूर्वीपर्यंत, नामांकित, बुजुर्ग गायकाची खासगी किंवा छोटेखानी मैफल फारशी दुर्मिळ गोष्ट नव्हती. मोठे कलाकार हे आज इतके मोठे झाले आहेत, की त्यांची सर्वसामान्य श्रोत्यांशी असलेली नाळ तुटल्यासारखीच अवस्था झाली आहे. मोठया, किंवा स्टार कलाकारांची खाजगी किंवा छोटेखानी मैफल ही आता विस्मृतीतच गेलेली गोष्ट झाली आहे खरी. आणि आजच्या कलाक्षेत्राचा एकूण व्यवहार पाहता, तो ही या    कालचक्राचा माहिमाच म्हणायचा. पूर्वी कलाकाराने आज मी तुम्हाला अमुक एक राग ऐकवतो, असे म्हटल्यावर, अरे, खरेच आपण हे ऐकूया किंवा ऐकायला पाहिजे, असे श्रोत्यांना मनापासून वाटे. खूप वेळ लांब ताना घेतल्यावर टाळ्या वाजवणे, एकच प्रकार बराच वेळ करणे, असे सवंग प्रकार, हे सवंग आहेत, हे पटणाऱ्या श्रोत्यांची संख्या जास्त होती. तबलजी व मुख्य कलाकार यांची आज एकमेकांवर कुरघोडी करण्याची, भर मैफलीमध्ये चाललेली धडपड पाहून, ही कला आहे की त्या...

पुणेकर  रसिक  श्रोते .....           पुणेकर श्रो ता  तुम्हाला ओळखाय चा  असेल ,   तर तुम्हाला स्वत:ला उत्तम स्वरज्ञान हवे. म्हणजे  काय तर बोलाणाऱ्याचा   सूर ओळखता यायला हवा. याचा अर्थ समस्त पुणेकर मंडळी संगीतात बोलतात असे नाही, तर  त्यांच्या संभाषणाचा सूर ओळखता यायला हवा,  त्यांना काय म्हणायचे आहे, हे तुम्हाला कळायला हवे, नाही तर तुम्हाला कसे सहज खिशात टाकले, हे गावभर होणार किंवा तुम्हाला फ़ारसे काही समजत नाही ,   अशी किंवा तुमची कशी विकेट घेतली ,   याची ही पुणेकर मंडळी मजा घेणार. कल्पना करा एखाद्या कार्यक्रमाचे तिकिट तुम्ही काढायला गेला आहात आणि तुमच्या शेजारी एक पुणेकर गृहस्थ उभे आहेत. त्यावेळच्या  त्यांच्याशी झालेल्या  संवादावरून  मी काय म्हणतो याचा  थोडा अंदाज येईल. सहसा पुणेकर स्वत:हून दुस ऱ्या शी बोलायला जात नाहीत. पण सार्वजनिक ठिकाणी जिथे फ़ारसा धोका नसल्यास ,   कधी कधी स्वत:हून बोलतातही. धोका याचा अर्थ तिकिटांसाठी खूप गर्दी असणे, तिकिटे मिळायची शक्यता ख...

सुमारे ११ वर्षांपूर्वी सकाळ समूहातर्फे स्वर-रंग हे प्रामुख्याने संगीताला वाहिलेले त्रैमासिक सुरु झाले होते. त्याच्या पहिल्या अंकासाठी अजय-अतुल यांची मुलाखत घेतली होती .... त्यानंतरच्या काळातही त्यांनी अत्यंत दर्जेदार व सुमधुर गाण्यांची परंपरा चालू ठेवली आहे, इतकेच नव्हे तर त्यांच्या यशाची, किर्तीची व गुणवतेचीही कमान चढतीच राहिली आहे ... सूरात चिंब भिजलेले : अजय- अतुल      अमिताभ बच्चन, राम गोपाल वर्मा, सचिन, राज ठाकरे, महेश मांजरेकर आणि दक्षिणेतील सर्व सुपरस्टार्स, यांच्यामध्ये एक गोष्ट समान आहे. या सर्वांकडे विश्वविनायक नावाचा संगीत रचनांचा अल्बम आहे. त्यातील एकदंताय वक्रतुण्डाय हा श्लोक अलीकडेच  त्याला लावलेल्या सुंदर चालीने व त्याच्या वैशिष्ट्यपूर्ण  स्वरसाजाने, सामान्यांपासून संगीत जाणाणाऱ्यांपर्यंत सर्वांनीच प्रशंसलेला आहे. खुद्द अमिताभ बच्चन यांनाही  या अल्बमने असेच मोहित केले आहे इतकेच काय तर, त्यांच्या प्रत्येक गाडीत हा अल्बम वाजत असतो. यामध्ये  अभिमान वाटावी एक गोष्ट आहे, जी अनेकांना माहीत नाही, ती म्हणजे या विश्वविनायकचे रचनाकार अ...