Sangeet Samvaad ~ संगीत संवाद

अद्वितीय पखवाजवादक - पं . अर्जुन शेजवळ    १९८२ च्या सुमारास आमच्या उमेदवारीच्या काळात तबला शिकायला मुंबईला शिकायला जात असू. त्यावेळी केवळ संगीत शिकण्यासाठी आम्ही मुंबईला जातो याचं अनेकांना अप्रूप वाटत असावं. कारण मुंबईला गेल्यावर रहाण्यासाठी मिळालेल्या अनेक घरांमध्ये हे घर तुझे आहे, केंव्हाही रात्री-अपरात्री घरी ये, असा प्रेमाश्रय अनेक घरांतून मला मिळाला. इतक्या लांबून येऊन कोणीतरी संगीत क्षेत्रात काही धडपड करतो आहे, याचं त्याकाळी अप्रूप व कौतुक होतं. आसऱ्यासाठी लाभलेल्या घरांमधील एक म्हणजे पं अर्जुन शेजवळ यांचं घर होतं. खरं तर त्यांचा आणि माझा तसा काहीच सबंध नव्हता. मी काही पखवाज वाजवत  नव्हतो आणि त्यांच्याकडे शिकतही नव्हतो. त्यांचा मुलगा प्रकाश याचा मी मित्र एवढाच काय तो परिचय. पण त्या घराने मला सहज सामावून घेतले. त्यांच्या घरात मला कधीच परक्यासारखं वाटलं नाही. जसा त्यांचा मुलगा प्रकाश तसाच मी, असेच मला व त्यांनाही वाटे. अण्णा म्हणजे पं अर्जुन शेजवळ, नानी म्हणजे त्यांच्या पत्नी, मोठा मुलगा नितीन, प्रकाश व भावना असं हे कुटुंब. मस्जिद बंदर स्टेशनच्या रेल्व...

रियाजाची मात्रा !!!    रियाजाचे खूपच महत्व आहे. रियाज़ फ़ार महत्वाचा आहे. रियाजा शिवाय संगीत अशक्य आहे, हे आणि असे उपदेश कम डोस कम ढोस देणारी विधाने संगीत शिकायला लागलेल्या प्रत्येक विद्यार्थ्याला गुरुंकडून किंवा एखाद्या बजुर्गाकडून नेहमीच ऐकायला लागतात. रियाज केल्याने एखादी गोष्ट किंवा ज्या गोष्टीचा सराव करु ती झळाळून निघते असे म्हणतात. त्यातून प्रकाश, तेज दिसायला लागते वगैरे वगैरे.. खरंच रियाजाने असे होते का?  रियाज एवढा महत्वाचा आहे का?   रियाज म्हणजे अभ्यास, सराव, प्रॅक्टीस, मेहनत, सातत्य, खर्डेघाशी, किंवा एकच गोष्ट खूप वेळ करणे. एखादी गोष्ट पुन्हा पुन्हा केल्यामुळे त्या गोष्टीवर आपण हळूहळू प्रभुत्व मिळवु शकतो एवढे तर सर्वांनाच माहिती आहे. तीच गोष्ट वारंवार केली कि ती आपण अधिक चांगल्या प्रकारे करु शकतो याही विषयी कोणाचे दुमत नाही. एखादे कोणी चित्र काढलेले असू दे, एखादे गणित सोडवणे असू दे, क्रिकेटच्या एखाद्या शॉटची पुनरावृती असू दे, गाण्यातली तान असू दे किंवा अंगमेहनत किंवा कोणतीही गोष्ट पुन्हा पुन्हा केली तर आपल्याला छान जमायला लागते. अगदी एखादे रा...